Tình hình Trung Đông bất ổn, Tài sản tiền điện tử trở thành chiến trường mới

Vào ngày 18 tháng 6 năm 2025, một trong những sàn giao dịch Tài sản tiền điện tử lớn nhất của Iran đã遭遇了严重的网络攻击. Một tổ chức hacker tự xưng là "捕食麻雀" đã xâm nhập vào hệ thống của sàn giao dịch này, đánh cắp gần 90 triệu USD tài sản. Tổ chức hacker tuyên bố rằng sàn giao dịch này đã hỗ trợ chính phủ Iran tránh né các lệnh trừng phạt quốc tế và tài trợ cho các hoạt động bất hợp pháp, và sẽ chuyển số tiền bị đánh cắp vào các tài khoản có thông điệp chính trị.

Sự kiện gây chấn động ngành này không chỉ tiết lộ thị trường Tài sản tiền điện tử khổng lồ của Iran, mà còn khiến mọi người nhận ra sự đan xen sâu sắc giữa quốc gia thực hiện chế độ thần quyền này và ngành công nghiệp Tài sản tiền điện tử.

Kênh tài chính thay thế dưới lệnh trừng phạt kinh tế

Sự quan tâm của Iran đối với tài sản tiền điện tử chủ yếu xuất phát từ áp lực kinh tế và địa chính trị. Do phải đối mặt với các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt, các kênh tài chính thông thường của Iran bị hạn chế, thương mại quốc tế và chuyển tiền bị cản trở. Trong bối cảnh này, tài sản tiền điện tử được coi là một phương tiện thay thế.

Tình hình kinh tế của quốc gia này cũng thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài sản tiền điện tử. Iran đã phải đối mặt với áp lực lạm phát cao và sự mất giá của đồng tiền trong thời gian dài, đồng riyal tiếp tục suy yếu. Thị trường chứng khoán dao động mạnh, khiến nhiều người tiết kiệm chuyển tiền vào tài sản tiền điện tử để phòng ngừa rủi ro. Đối với người dân bình thường, tài sản tiền điện tử trở thành công cụ giữ giá trị và đa dạng hóa tài sản, đặc biệt trong thời kỳ kinh tế bất ổn.

Theo báo cáo phân tích của một công ty an ninh blockchain, tổng lượng Tài sản tiền điện tử chảy vào các sàn giao dịch lớn ở Iran vào năm 2022 gần 3 tỷ USD. Trong đó, thị phần của các nền tảng giao dịch bị tấn công bởi hacker chiếm khoảng 87%. Các nền tảng chính khác bao gồm nhiều sàn giao dịch địa phương. Các sàn giao dịch này đều cần phải được cấp phép bởi các cơ quan quản lý và tuân thủ các quy định về chống rửa tiền và nhận diện khách hàng để hoạt động.

Ngoài tài sản tiền điện tử, chính phủ Iran trong những năm gần đây cũng đã có những bước đi trong phát triển công nghệ blockchain. Hai dự án blockchain được hỗ trợ chính thức tiêu biểu nhất là Kuknos và Borna. Mạng Kuknos được phát triển bởi một công ty công nghệ liên kết với bốn ngân hàng lớn của Iran, với token gốc được sử dụng cho việc thanh toán nội bộ trong hệ thống ngân hàng. Cùng thời gian đó, Ngân hàng Trung ương Iran đã hợp tác với một công ty blockchain để phát triển nền tảng Borna, cung cấp khung ứng dụng hỗ trợ blockchain cho các tổ chức tài chính. Điều này cho thấy chính quyền Iran mong muốn tận dụng công nghệ blockchain để nâng cao hiệu quả và tính minh bạch của hệ thống tài chính.

Ngoài ra, có thông tin cho rằng Iran và Nga đang hợp tác để phát triển một loại stablecoin hỗ trợ bằng vàng, nhằm sử dụng cho việc thanh toán thương mại giữa hai nước và tránh các lệnh trừng phạt tài chính. Ngân hàng trung ương Iran cũng đang nghiên cứu việc phát hành đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương "mã hóa Rial", và dự định kết nối nó với hệ thống thanh toán của các quốc gia khác.

Nhờ vào nguồn tài nguyên năng lượng phong phú, Iran đã công nhận ngành khai thác tài sản tiền điện tử là một ngành hợp pháp vào năm 2018. Năm 2021, Iran chiếm khoảng 4,5% sức mạnh tính toán Bitcoin toàn cầu, sản xuất gần 1 tỷ USD Bitcoin mỗi năm, được sử dụng cho thương mại nhập khẩu và giảm bớt ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt. Chính phủ Iran áp dụng chính sách giá điện ưu đãi cho các mỏ tài sản tiền điện tử.

Tuy nhiên, do gánh nặng lưới điện từ các khoản trợ cấp năng lượng cao, cũng như yêu cầu quy định rằng các thợ mỏ phải nộp bitcoin đã khai thác cho ngân hàng trung ương, nhiều mỏ đã chọn chuyển sang hoạt động ngầm hoặc hoạt động lách luật. Đến năm 2024, tỷ lệ sức mạnh tính toán bitcoin của Iran trên toàn cầu đã giảm xuống còn khoảng 3,1%.

Chính sách quản lý từ mở cửa đến thắt chặt

Thái độ của chính phủ Iran đối với tài sản tiền điện tử đã trải qua nhiều lần dao động, chính sách quản lý cho thấy một quỹ đạo từ mở cửa sớm đến ngày càng thắt chặt.

Kể từ năm 2018, Iran chính thức công nhận ngành khai thác tiền điện tử là một ngành hợp pháp, nhằm quy định hoạt động khai thác đã phổ biến. Chính phủ yêu cầu các thợ mỏ được cấp phép sử dụng thiết bị hiệu quả cao và chỉ cho phép bán sản phẩm khai thác với giá nhất định cho ngân hàng trung ương, đồng thời phải trả tiền điện theo giá xuất khẩu. Giá điện rẻ đã thu hút các thợ mỏ nước ngoài đến Iran đầu tư vào khai thác.

Tuy nhiên, mô hình "trao đổi năng lượng lấy coin" này đã nhanh chóng làm gia tăng tình trạng căng thẳng về điện. Vào tháng 5 năm 2021, sau khi trải qua một đợt mất điện lớn hiếm gặp vào mùa hè, Tổng thống Hassan Rouhani đã công bố lệnh cấm tạm thời kéo dài bốn tháng đối với tất cả các hoạt động khai thác tài sản tiền điện tử, nhằm giảm tải cho lưới điện. Kể từ đó, vào mỗi mùa hè khi nhu cầu điện tăng cao, chính phủ đã từng đóng cửa tạm thời một số mỏ để đảm bảo cung cấp điện cho dân dụng.

Về việc quản lý giao dịch, Ngân hàng Trung ương Iran đã cấm cá nhân sử dụng tài sản tiền điện tử khai thác nước ngoài để giao dịch trong nước từ năm 2020, tăng cường kiểm soát lưu thông mã hóa. Sau năm 2022, các cơ quan quản lý của Iran đã siết chặt các hạn chế đối với quảng cáo mã hóa và bán máy khai thác. Vào tháng 12 năm 2024, chính quyền đã ra lệnh cấm việc quảng bá máy khai thác mã hóa và các khóa đào tạo liên quan trên internet, đồng thời yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử lớn gỡ bỏ nội dung quảng cáo liên quan.

Vào cuối năm 2024, trọng tâm quản lý chuyển sang giao dịch mã hóa. Ngân hàng Trung ương Iran ban hành quy định mới, cố gắng chặn các giao dịch đổi giữa tài sản tiền điện tử và rial trên các trang web trong nước. Vào tháng 1 năm 2025, lại ra mắt giao diện giao dịch được chính phủ chỉ định, yêu cầu tất cả các sàn giao dịch trong nước kết nối với hệ thống quản lý qua kênh này, thuận tiện cho việc giám sát thông tin danh tính người dùng và dòng tiền.

Vào tháng 2 năm 2025, chính phủ Iran đã công bố cấm phát hành quảng cáo tài sản tiền điện tử trên bất kỳ nền tảng và diễn đàn nào. Sau sự cố hack nghiêm trọng xảy ra vào tháng 6, Ngân hàng Trung ương Iran đã tăng cường kiểm soát giao dịch mã hóa: quy định rằng các nền tảng mã hóa trong nước chỉ được phép hoạt động từ 10 giờ sáng đến 8 giờ tối, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và hạn chế dòng vốn ra nước ngoài. Những biện pháp hạn chế này liên tục xuất hiện, phản ánh sự cân nhắc của chính quyền trong việc thúc đẩy đổi mới và duy trì an ninh tài chính.

Tài sản tiền điện tử và sự va chạm với giáo lý Hồi giáo

Là một nước Cộng hòa Hồi giáo, Iran khi thúc đẩy sự phát triển của Tài sản tiền điện tử phải xem xét các quy định của luật Hồi giáo. Các giáo lý Hồi giáo cấm mọi hình thức cho vay nặng lãi và cờ bạc, trong khi giao dịch Tài sản tiền điện tử do sự biến động mạnh mẽ và tính chất đầu cơ nhất định đã từng bị một số người bảo thủ nghi ngờ.

Lãnh đạo tối cao Iran, Khamenei, có thái độ tương đối cởi mở về vấn đề này. Ông đã tuyên bố rõ ràng vào năm 2021 rằng việc mua bán và sản xuất tài sản tiền điện tử "phải tuân thủ các luật và quy định của Cộng hòa Hồi giáo Iran", và không tự động bị coi là trái ngược với giáo lý Hồi giáo. Nói cách khác, miễn là chính phủ cho phép, việc giao dịch tiền điện tử theo quy định không phải là "bất hợp pháp". Hơn nữa, Khamenei cũng đã kêu gọi giới tôn giáo đưa ra ý kiến về các vấn đề xã hội mới, bao gồm cả tài sản tiền điện tử, để giữ cho giáo luật luôn cập nhật.

Tuy nhiên, ý kiến của các học giả tôn giáo khác nhau không hoàn toàn nhất quán. Một số đại Ayatollah nổi tiếng của giáo phái Shi'a giữ lập trường thận trọng, cho rằng Tài sản tiền điện tử như Bitcoin tồn tại "nhiều sự không chắc chắn", chẳng hạn như thiếu sự bảo lãnh của chính phủ, dễ bị lạm dụng, do đó giao dịch của chúng không phù hợp với yêu cầu của luật Hồi giáo. Một số lãnh đạo tôn giáo khác thì yêu cầu tín đồ tuân theo những giải thích của giáo luật có kinh nghiệm hơn trong trường hợp pháp lý không rõ ràng.

Mặc dù chính phủ Iran không coi tài sản tiền điện tử là một điều cấm kỵ tôn giáo rõ ràng, nhưng trong thực tế, họ nhấn mạnh rằng phải hoạt động trong khuôn khổ pháp lý và quy định của quốc gia, tránh các hành vi đầu cơ thái quá. Quan điểm này phần nào cân bằng được mâu thuẫn giữa giáo lý Hồi giáo và thực tiễn kinh tế hiện đại.

![Thị trường tài sản tiền điện tử trở thành chiến trường mới trong cuộc chiến ngầm giữa Iran, bóng tối của thị trường tài sản tiền điện tử dưới chế độ thần quyền](https://img-cdn.gateio.im/webp-social/moments-59cfcabc923709cec00bca0667354075.webp01

Tài sản tiền điện tử trong ảnh hưởng của người dân Iran

Dưới những yếu tố không chắc chắn kinh tế đa dạng, tài sản tiền điện tử đã thu hút sự chú ý của một lượng lớn thanh niên và người làm trong ngành công nghệ ở Iran. Với sự phát triển của công nghệ thông tin, sự phổ biến của điện thoại thông minh, cùng với việc Iran dần mở cửa giao tiếp với thế giới, ngưỡng tham gia giao dịch tiền điện tử của công chúng đang giảm dần.

Vào mùa hè năm 2024, một trò chơi mini gọi là "仓鼠快打" đã bùng nổ tại Iran sau khi được yêu thích, dẫn đến sự chỉ trích từ các nhân vật chính trị. Người phát ngôn của Trung tâm Không gian mạng Quốc gia Iran cảnh báo rằng việc sử dụng trò chơi để khai thác tài sản tiền điện tử đã trở thành nơi nảy sinh tội phạm của hacker. Cuộc tranh cãi này cũng thu hút sự chú ý của giới tôn giáo, một số học giả nổi tiếng của giáo phái Shiite đã mô tả tài sản tiền điện tử là "nguồn gốc của nhiều vấn đề" và kêu gọi mọi người tránh chơi các trò chơi liên quan đến bitcoin.

Tham gia thị trường tài sản tiền điện tử đồng nghĩa với việc phải đối mặt với rủi ro. Có báo cáo chỉ ra rằng, mức độ hiểu biết về mã hóa thấp ở Iran đã tạo ra cái bẫy cho những kẻ phạm pháp: các vụ lừa đảo liên tiếp xảy ra, nhiều nhà đầu tư chịu thiệt hại lớn do mù quáng chạy theo xu hướng. Giao dịch ẩn danh trên chợ đen cũng đã đặt ra thách thức cho việc quản lý. Thêm vào đó, sự biến động mạnh mẽ của thị trường và thiếu sự bảo vệ pháp lý trưởng thành khiến một số gia đình ở Iran có thái độ thận trọng hoặc thậm chí chờ xem đối với các tài sản này.

Tổng thể mà nói, mặc dù tài sản tiền điện tử đang dần được chấp nhận rộng rãi hơn tại Iran, nhưng cuộc thảo luận xung quanh tính hợp pháp, an toàn và đạo đức của nó vẫn tiếp tục. Ngày nay, trong bối cảnh chính phủ Iran áp dụng các biện pháp hạn chế Internet nghiêm ngặt, thậm chí nhiều khu vực còn xảy ra đứt kết nối mạng, đối với người dân bình thường, triển vọng phát triển của thị trường tiền điện tử có lẽ đã không còn ai quan tâm so với những khó khăn thực tế về chiến tranh và sự tồn vong của quốc gia.

![Thị trường mã hóa trở thành chiến trường mới trong cuộc chiến ngầm của Iran, thị trường mã hóa dưới chế độ thần quyền bị che mờ])https://img-cdn.gateio.im/webp-social/moments-277a548209de7004cb0622fe0a5727cc.webp(